موسیقی شانسی

بنام خدا

سلام خدمت دوستان عزیز

در این پست قصد داریم در مورد موسیقی شانسی صحبت کنیم

دهه 1950 نه فقط نظاره گر سریالیسم که شاهد گرایشی متضاد با آن نیز بود که از آن با عنوان

موسیقی شانسی یا موسیقی تصادفی نام برده می شود

در موسیقی تصادفی،آهنگساز با روش هایی تصادفی مانند شیر یا خط به گزینش صداهای زیر یا بم،ریتم ها

و رنگ های صوتی می پردازد.در اینگونه آثار همچنین ممکن است از اجرا کنندگان خواسته شود

تا ترتیب و آرایش مواد موسیقایی یا حتی بخش عمده مواد موسیقایی را خود برگزینند.

برای نمونه ممکن است آهنگساز پاساژی کوتاه از اثر را به نگارش در آورد و از اجرا کننده بخواهد تا آن را به ترتیب

دلخواه خود بنوازد یا امکان دارد که با اشاره به گروهی از صداهای زیر و بم،اجرا کننده را در ابداع الگوهایی

ریتمیک بر آن مبنا راهنمایی کند.


تصویر بالا اثر جکسن پالک.هنرمند اثرش را با پاشیدن،چکاندن و پراکندن رنگ روی بومی بزرگ که بر روی

زمین ثابت شده آفریده است


موسیقی شانسی

موسیقی شانسی

مشهورترین و تاثیرگذارترین خالق موسیقی تصادفی،جان کیج آهنگساز آمریکایی بود.

اثر خاموش کیج با عنوان 4 دقیقه و 33 ثانیه(1952) اثری است که در آن از نوازنده خواسته شده تا به مدت

چهار دقیقه و سی و سه ثانیه هیچ چیز ننوازد.

در اینجا موسیقی از صداهایی ساخته شده که شنوندگان خود بی هیچ هدفی ممکن است

در این مدت پدید آورند.

کیج درباره موسیقی اش چنین توضیح می دهد:

تلاش میکنم تا ابزار بیانی ام در آهنگسازی را چنان ترتیب دهم که هیچ تصوری از آنچه ممکن است رخ دهد

نداشته باشم…مقصود من،حذف مقصود است.


موسیقی شانسی

به نظر کیج اگر مردم شنیدن را بیاموزند به مقصود این موسیقی بی مقصود می توان دست یافت.

وقتی مردم گوش سپردند،آن وقت شاید کشف کنند که صداهای زندگی روزمره را با صداهایی که فقط در

برنامه های موسیقی می شنوند ترجیح می دهند…تا آنجا که به من مربوط است این هیچ ایرادی ندارد.

گرایش موسیقایی کیج در اثری از او با عنوان چشم انداز خیالی شماره 4 (1951) که برای دوازده

دستگاه رادیو ساخته شده،نیز نمایان است.پارتیتور این اثر دارای راهنمایی های دقیقی

برای اجرا کنندگان (دو نفر برای هر رادیو)

است تا رادیو را با چرخاندن موج یاب آن بر طول موج ایستگاه های مختلف و یا شدت صدای گوناگون

تنظیم کنند البته تمام این راهنمایی ها با روش های تصادفی برگزیده شده اند.در این راهنمایی های

اجرایی هیچ نشانی از توجه به طول موج ایستگاه محلی یا زمان اجرا دیده نمی شود.

یکی از شنوندگان اجرای این اثر چنین نقل می کند:در اجرای چشم انداز خیالی،زمان شروع،دیرتر

از ساعتی بود که در برنامه برای آن در نظر گرفته شده بود و به همین دلیل سازها(رادیوها)نمی توانستند

برنامه های رادیویی متنوعی را که به یک نتیجه به واقع جالب منجر شوند،دریافت کنند

و این عجیب نیست ،زیرا کیج طول موجهای رادیویی و دینامیک ها را با تاس ریختن برگزیده بود.


موسیقی شانسی

تصویر بالا اثر جکسن پالک.هنرمند اثرش را با پاشیدن،چکاندن و پراکندن رنگ روی بومی بزرگ که بر روی

زمین ثابت شده آفریده است


آهنگسازان موسیقی شانسی


در سالهای میانی دهه 1950 آهنگسازانی همچون پیر بولز و کارل هاینتز اشتوکهاوزن با سرمشق گرفتن از

موسیقی کیج به ارائه عناصر تصادفی در آثار خود پرداختند.

نت نگاری قطعه پیانویی شماره 11 از اشتوکهاوزن (1956) از نوزده تکه کوچک چاپ شده بر طوماری کاغذی

به اندازه 94 در 53 سانتیمتر تشکیل شده است.

این تکه ها می توانند به هر ترتیبی نواخته شوند و از اجرا کننده خواسته شده با نخستین تکه نت

که می بیند قطعه را آغاز کند.به این ترتیب،متفاوت بودن قطعه در هر اجرا محتمل می شود.

موسیقی شانسی گسستی کامل از ارزش های سنتی موسیقی پدید می آورد

این موسیقی مدعی است که یک صدا یا ترتیبی از صداها از نظر تاثیر همان قدر با معنا است که هر

صدا یا ترتیب دیگر.


موسیقی شانسی

برای بیشتر شنوندگان،یک قطعه موسیقی شانسی بیشتر به عنوان یک ایده معنا دارد تا به صورت

مجموعه ای از صداهای حقیقی.

شماری از آهنگسازان شاید مجذوب کیفیت سراپا متفاوت موسیقی شانسی باشند،برخی دیگر تاثیر پذیرفته

از مکتب های فلسفی آسیایی مانند ذن بودیسم هستندکه بنابر مفاهیم منطقی ذهنیت غربی ساخته

نشده اند و گروه آخر نیز شاید آهنگسازانی باشند که می خواهند در روند آفرینش موسیقی

نقشی چشمگیر به اجرا کننده داده شود.

منبع:درک و دریافت موسیقی نوشته راجر کیمی ین


قسمتی از قطعه 4 دقیقه و 33 ثانیه اثر جان کیج


نوشتهٔ پیشین
پارتیتور سازهای ارف
نوشتهٔ بعدی
happy birthday برای بلز و فلوت

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید

فهرست