آشنایی با ساز ملودیکا
ساز ملودیکا یکی از سازهای منحصر به فرد است و در سال 1950 برای اولین بار اختراع شد.
ساز ملودیکا نوعی ساز از خانواده سازهای زبانه آزاد است و از طریق دمیدن در ساز و زدن کلیدها
نواخته می شود. ساختار این ساز بسیار ساده است و به وسیله دمیدن و خروج صدا از سوراخ های زبانه دار
که هر کدام مربوط به یک نت خاص است، می توان آن را نواخت. ساز ملودیکا به نام های دیگری از جمله پیانیکا
و هارمونیکای کلید دار نیز شناخته می شود. ساز ملودیکا قدمت زیادی ندارد ولی با این حال خیلی سریع در
بین سایر سازها شناخته شد و مورد توجه موزیسین های زیادی قرار گرفت. در این مقاله دایره زنگی خوانندگان
را با ساز ملودیکا و تاریخچه این ساز به خوبی آشنا می کند.
تاریخچه ساز ملودیکا
این ساز برای اولین بار در کشور ایتالیا ساخته شد و شرکتی به نام هوهنر با تغییراتی که در این ساز ایجاد کرد،
این ساز را ملودیکا نامید. ساز ملودیکا برای اولین بار توسط یک آهنگساز مینیمالیست ایتالیایی به نام
استفان مایکل ریش و در سال 1960 به طور حرفه ایی مورد استفاده قرار گرفت. این ساز در سال 1970
و در کشور جامائیکا به عنوان یک ساز پر طرفدار و محبوب شناخته شد.
در حقیت می توان گفت کمپانی هوهنر با طراحی و ساخت انواع ساز ملودیکا، یکی از پیشتازان در زمینه ساخت
این ساز محسوب می شود. تا به حال آهنگ های بسیار معروفی از جمله فردا می آید با این ساز نواخته شده است.
آشنایی با ساز ملودیکا
نحوه نواختن ساز ملودیکا
برای نواختن این ساز، نوازنده از یکی از دست های خود برای نگه داشتن ساز استفاده می کند. محل قرار گرفتن
دست در ساز ملودیکا، در پشت این ساز قرار گرفته و کلاویه ها به وسیله دست دیگر نوازنده نواخته می شوند.
نوازنده می تواند در هر دو حالت نشسته یا ایستاده این ساز را بنوازد. هنگامی که نوازنده نشسته است، با استفاده
از یک لوله منعطف که برای فوت کردن در ساز است، می تواند به راحتی این ساز را بنوازد. در بخش چپ ساز ملودیکا،
دهانه ایی برای وارد کردن هوا وجود دارد و زمانی که نوازنده در این قسمت از ساز فوت می کند، صدای ساز تولید
می شود. در قسمت راست ساز دکمه ایی برای خروج هوا وجود دارد و هنگامی که دهانه ملودیکا به سمت پایین
قرار دارد، این دکمه فشرده می شود.
آشنایی با ساز ملودیکا
مشخصات ساز ملودیکا
ساز ملودیکا در خانواده سازهای بادی قرار دارد و ساختار و صدایی شبیه به سازهای بادی دارد.
کلیدهایی که برای نواختن در این ساز استفاده می شوند، از نوع کلیدهایی است که در ساز پیانو به عنوان
کلاویه به کار برده می شود. به خاطر وجود این کلیدها، ساز ملودیکا به پیانوی بادی نیز معروف است.
در حقیقت این ساز دارای یک کیبورد، مخزن هوا و همچنین یک نی آزاد است که به دهانه ساز متصل است.
ساز ملودیکا شباهت های زیادی با ساز دهنی دارد و یک صفحه کلید موسیقی بالای این ساز قرار دارد.
ساز ملودیکا به وسیله دمیدن هوا در دهانه ساز که در کنار ساز قرار دارد، قابل نواختن است. حجم صدای
ساز ملودیکا معمولاً بین دو تا سه اکتاو بوده و حمل آن نیز خیلی آسان است.
آشنایی با ساز ملودیکا
انواع مختلف ساز ملودیکا
یکی از نکات مهم و قابل توجه در مورد ساز ملودیکا، انتخاب این ساز است. این ساز انواع مختلفی دارد و
نوازنده ساز باید با توجه به سبک نواختن و همچنین استفاده ایی که از ساز دارد، ساز مورد نظرش را انتخاب کند.
در حقیقت می توان گفت ساز ملودیکا شامل ساز ملودیکای سوپرانو، آلتو، آکوردینا و تنور می باشد. سازهای
ملودیکای آلتو، تنور و سوپرانو از سازهای رایج ملودیکا بوده و هر کدام از آنها مشخصات خاصی دارند.
تفاوت اصلی ملودیکای سوپرانو و ملودیکای آلتو در صدای آنها است. ملودیکای سوپرانو صدای بسیار
ریزی دارد در حالی که صدای ملودیکای آلتو بسیار بم است. در بیشتر مواقع سازهای ملودیکای آلتو و سوپرانو
از طریق قرار دادن دست های نوازنده بر روی کلید ها نواخته می شوند.
آشنایی با ساز ملودیکا
آشنایی با ساز ملودیکای تنور
ساز ملودیکای تنور در مقایسه با سایر سازهای ملودیکا، صدای بم تری داشته و با قرار دادن یک دست روی
صفحه کلید نواخته می شود. ملودیکای بیس، بم ترین صدا در بین سازهای ملودیکا را دارد و یکی از
کمیاب ترین انواع سازهای ملودیکا می باشد. این ساز برای نواختن نت های بیس، بم ترین صدا را دارد.
ملودیکای تنور، از بزرگ ترین و همچنین گران ترین انواع سازهای ملودیکا در دنیای موسیقی است.
در بعضی مواقع نوازنده می تواند در حالتی که نشسته ملودیکای تنور و بیس را بنوازد. در این حالت نوازنده
می تواند از دو دست خود برای نواختن ساز استفاده کند. ملودیکای آکوردینا شبیه سایر سازهای ملودیکا
بوده و تنها تفاوتی که با بقیه سازهای ملودیکا دارد استفاده از دکمه به جای صفحه کلید برای نواختن ساز است.
آشنایی با ساز ملودیکا
نکاتی در مورد خرید ساز ملودیکا
نوازندگان در هنگام خرید ساز ملودیکا باید به نکات زیادی توجه کنند. جنس بدنه ساز ملودیکا باید سطحی
صیقلی شده داشته باشد و در حقیقت باید به گونه ایی باشد که در اثر برخورد و یا تماس آسیب نبیند.
کلیدهای ساز ملودیکا همچنین باید استحکام و مقاومت زیادی داشته باشند تا دچار آسیب نشوند. متریالی
که در ساخت ساز ملودیکا به کار رفته از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر از متریال با کیفیت استفاده شود،
کیفیت صدای ساز بهتر می شود. در سازهای ملودیکای حرفه ایی از آلیاژهای آبکاری شده فلزات مختلف از
جمله طلا استفاده می شود. در صورتی که از آلیاژهای با کیفیت در ساخت این ساز استفاده شود،
صدای ساز تا چند برابر بهتر می شود.
آشنایی با ساز ملودیکا
نکاتی در مورد نگهداری ساز ملودیکا
زمانی که نوازنده از ساز ملودیکا استفاده نمی کند، بهتر است ساز را درون جعبه قرار دهد تا گرد و غبار
به روی ساز ننشیند. قبل از نواختن ساز ملودیکا، ساز باید در یک محیط گرم قرار داده شود زیرا سرمای هوا
تاثیری منفی در نواختن ساز دارد. ساز ملودیکا نباید در معرض مستقیم نور آفتاب و گرمای شدید قرار بگیرد زیرا
ممکن است آفتاب موجب از بین رفتن تیغه های ساز شود. برای تمیز کردن ساز ملودیکا باید از یک دستمال مرطوب
استفاده شود. برای تمیز کردن لوله پلاستیکی ساز ملودیکا، می توان آن را از ساز جدا کرده و با آب گرم شست.
در صورتی که ساز ملودیکا از جنس برنج باشد، باید از نوعی محلول مخصوص برای تمیز کردن ساز
ملودیکا استفاده شود. بعد از خشک شدن ساز، نوازنده باید رطوبت و گرد و غبار باقی مانده در لوله دهانه ساز
را با یک لوله پاک کن، تمیز کند.
آشنایی با ساز ملودیکا
جمع بندی
همانطور که قبلاً ذکر شد، ساز ملودیکا از خانواده سازهای بادی بوده و شباهت زیادی به ساز دهنی دارد.
این ساز نسبتاً سبک بوده و در حدود 750 گرم وزن دارد. ساز ملودیکا 37 عدد کلید دارد و با دمیدن هوا در ساز،
صدای زیبا و دلنشینی ایجاد می شود. یکی از ویژگی های مهم ساز ملودیکا در مقایسه با سایر سازهای بادی،
پلی فونیک بودن این ساز یا چند صدا بودن آن است و همان طور که قبلاً ذکر شد وسعت صدای این ساز دو
تا سه اکتاو است. سایت دایره زنگی در این مقاله اطلاعات مفیدی در مورد ساز ملودیکا در
اختیار علاقه مندان به این ساز قرار می دهد.
