آهنگسازی چیست؟
به فرایند ایجاد یک قطعه موسیقی آهنگ سازی می گویند و به کسانی که به کار آهنگسازی می پردازند آهنگ ساز می گویند. آهنگ سازی درواقع عمل درک یک قطعه از موسیقی هنر خلق ان و ایجاد نهایی آن است. یک قطعه موسیقی در فرم آهنگ سازی از طریق نت نویسی یا یک رویداد صوتی منفرد بوجود می آید.
ساختهٔ موسیقایی اگر قبل از اجرا ساخته شده باشد، می‌تواند از طریق حافظه، از طریق نت نوشته شده، یا ترکیبی از هر دوی اینها اجرا گردد. ساخته‌های موسیقایی دربرگیرنده عناصر موسیقایی‌ست که به‌طور گسترده از فردی به فردی دیگر و میان فرهنگ‌ها متفاوت است. بداهه نوازی نیز هنر ساخت موسیقی در حین اجراست.
تعریف اهنگ سازی
هنر آهنگ سازی
اگر قصد آموزش آهنگ سازی دارید باید بدانید، آهنگسازی هنری است که با ایجاد و تولید اثر سروکار دارد از آنجا که انسان به خودی خود علاقه دارد خلاق باشد اکثر علاقه مندان به موسیقی گرایش بسیار زیادی به آهنگسازی و به طوری آهنگساز شدن دارند. برعکس باور عموم آهنگسازی فقط به ساخت یک ملودی ختم نمی شود یک آهنگساز با توجه به دانش موسیقیایی خود یک اثر هنری را می سازد اثری که در آن ساختار هارمونیکی،همراهی مناسب و… وجود دارد.
آهنگسازی در واقع نقاشی صدا است براساس همین تعبیر کسی که می تواند با تکنیک ها و ذوق خود یک تصویر زیبا را در ذهن شنونده ایجاد کند آهنگساز است در واقع آهنگساز یک نقاش صداست!
آهنگسازی در سطح مبتدی
در مقطع غیر حرفه ای معمولا تمام قسمت های آهنگسازی و تنظیم توسط یک نفر انجام می شود که این معمولا باعث ضعف اثر تولیدی می شود. باید توجه داشت در آهنگسازی نیاز به ذوق و هنر است اما تنظیم نیاز به یادگیری دارد . آموختن تئوری موسیقی نیز از نیاز های تنظیم موسیقی است. اما به صورت کلی امر آهنگسازی و تنظیم قطعات موسیقی یکی از پیچیده ترین دانش ها است.
در این میان تنها با اجرای چند کورد ممکن است حسی که به شنونده موسیقی دست می دهد تغییر کند. متاسفانه در سالهای اخیر شاهد این هستیم که آهنگساز در هنگام تنظیم اثر تازه به فکر خلق شعر و ملودی می پردازد. این اتفاق موجب سطحی شدن موسیقی تولید شده شده است. چون لایه های موزیک روی یک بیس محکم و معنی دار واقع نشده است.
آهنگسازی حرفه ای
آهنگ سازی در سطح حرفه ای به چه صورت انجام می شود?
آهنگسازی و تنظیم باید روی یک بیس استوار و معنی دار پایه گذاری شود که شامل شعر مناسب، آهنگسازی با ذوق و تنظیم خلاقانه است. آهنگساز به تنهایی نمی تواند خالق کل موسیقی باشد. پس در فرایند آهنگسازی و تنظیم بهتر است که کار ساخت اهنگ بطور گروهی و مشورتی به وسیله اشخاص با معلومات انجام پذیرد.
آهنگسازی در موسیقی پاپ
در موسیقی پاپ و زیر شاخه های آن ابتدا مطابق ترانه آهنگسازی توسط ساز گیتار کلاسیک یا پیانو انجام می شود ،آکوردها و ملودی استخراج میگردد .
فرآیند اولیه آهنگسازی را می توان در حضور صاحب اثر انجام داد. قبل از هر چیز یک آهنگساز باید به علم و دانش موسیقی تسلط کافی داشته باشد و با سازشناسی، هارمونی، کنترپوان، رهبری ارکستر و… آشنا باشد.
آیا لازم است که آهنگ ساز نواختن بلد باشد؟
آهنگساز باید حتما توانایی نواختن یک ساز را داشته باشد و با ساز پیانو آشنایی لازم را داشته باشد. زیرا آهنگساز معمولا هنگام ساخت یک قطعه از ساز استفاده میکند و لحن و حس و حال قطعه را نیز اعمال میکند. البته باید گفت که نواختن ساز اجبار نیست و یک آهنگساز می‌تواند با توجه به دانشش در زمینه موسیقی و تنها با زمزمه کردن نیز آهنگسازی کند.
انتخاب سبک موسیقی
یک آهنگساز قبل از اقدام به ساخت آهنگ باید سبک مورد نظرش را انتخاب کرده و مشخص کند که قطعه در چه سبکی یا چه دستگاهی قرار است نوشته شود و یا با چه صدا و لحنی قرار است خوانده شود. همچنین باید مشخص کند که آیا قطعه دارای متن و شعر هم هست یا نه. پس از معلوم کردن سبک، باید در مورد فرم آهنگسازی تصمیم بگیرد. قطعات موسیقی معمولا شامل قسمت‌هایی یکسان، بخش‌های تکراری یا فرم‌هایی متفاوت از یکدیگر هستند. پس آهنگساز باید قسمت‌های مختلف قطعه را مشخص کند.
ثبت ایدها
مرحله‌ی بعدی نوشتن ایده است، آهنگساز باید هر ایده‌ی کوچکی که به ذهنش می‌رسد را یادداشت کند یا از ضبط کننده‌های صدا،کامپیوتر، مینی دیسک و… برای ضبط ایده‌ها و جملات کوتاه و کوچک خود بهره ببرد. پس از ثبت ایده‌ها و جملات آهنگساز باید آنها را با دقت بیشتری بررسی و تحلیل کند و کم و کاستی‌ها را درست نماید. آهنگساز باید در صورت نیاز جملات را کم و زیاد و در جا‌هایی که لازم است تکرار شود، آنها را تکرار کند.
کنتراست چیست؟
معمولا در تمام سبک های موسیقی یک بخش کنتراست-تضاد- وجود دارد که با ارائه ی موارد جدید به گوش، به قطعه موسیقی هیجان میبخشد. برای نوشتن بخش متضاد، گام های 4 و 5 را تکرار کنید. به یک ریتم متفاوت فکر کنید و موتیف های اصلی را تکرار نکنید. آیا این بخش باعث حرکت و جنب و جوش در ملودی شما میشود یا حالت متفاوتی در شما ایجاد میکند؟
برای شروع آهنگسازی چه کارهایی باید انجام دهیم؟
نوشتن موسیقی برای اولین بار ممکن است کاری سخت و دشوار بنظر برسد. با در نظر گرفتن مواردی مانند ملودی،هارمونی و ریتم، شما میخواهید از کجا شروع کنید؟ یک مشخصه فوق العاده در آهنگسازی این است که فقط یک راه برای نوشتن موزیک وجود ندارد بلکه چندین روش برای انجام این کار وجود دارد.
یک راه برای آغاز این کار، استفاده از برنامه های کامپیوتری مثل GarageBand یا Band in a Box است، اما در اینجا ما راهی را بیان میکنیم که نیاز به استفاده از نرم افزارهای گران قیمت ندارد.
مواد مورد نیاز
- چیزی که ایده هایتان را ضبط کند مثل ضبط کننده کاست، ضبط کننده مینی دیسک و میکروفون داخلی در کامپیوترتان
- چیزی برای یادداشت برداری کردن از ترکیبات مثل یک کاغذ موزیک ومداد و یا یک برنامه ی نوتیشن موزیک مثل Sibelius
آماده سازی خود
به تعدادی از آهنگهای مورد علاقه تان گوش کنید و ببینید که آیا میتوانید بعضی از الگوهای مهم موسیقی را تشخیص دهید. آیا ریتم ملودی تکرار میشود؟ این آهنگ چه احساس و خلق و خویی در شما ایجاد میکند؟ آیا بخش های کنتراست در آن وجود دارد؟ چندتا؟ این بخش ها چقدر طول می کشند؟ و…
یافتن سبک مناسب
تصمیم بگیرید که علاقه دارید چه سبک موزیکی بنویسید، مثلا کلاسیک، راک، جاز یا فولک. در مورد گام موسیقی، ابزار و خلق و خو فکر کنید. برای گرفتن بعضی ایده ها، به تعدادی از قطعات موزیک انتخابیتان گوش کنید. این قطعه چه ترکیبی از عناصر موسیقایی دارد که با آن رده مرتبط است؟ بخش مورد علاقه تان چیست و چرا؟ مسیر اولیه تان را برای ترکیب مشخص کنید. آیا قطعه ی شما متن ترانه هم دارد؟
داشتن فرم در آهنگسازی
در مورد فرم آهنگسازی تان تصمیم بگیرید، بیشتر ترکیب های موسیقی از بخش های یکسان-قسمت های تکراری- یا فرم های متفاوت از یکدیگر-قسمت های متضاد- تشکیل میشوند. ترکیب شما چقدر طول میکشد؟ چند قسمت دارد؟ فراموش نکنید که هر سبک موسیقی، فرم های متداول خود را دارد. شما میتوانید به یکی از فرم های موجود بپیوندید یا اینکه فرم خود را بسازید.
توجه: ساختار یک آهنگ انواع گوناگونی دارد که می شه اون رو به 5 دسته تقسیم کرد:
- Verse-Chorus-Bridge
- Verse-Chorus
- Verse-Lift-Chorus
- “AABA” Formula
- “AAA” Formula
ایده هایتان را به واقعیت تبدیل کنید
از ضبط کننده های صدا، کامپیوتر، مینی دیسک و… برای ضبط بعضی ایده هایتان استفاده کنید. از صدایتان بهره ببرید! ملودی های کوچک را بخوانید. اینکار را حداقل برای 10 دقیقه انجام دهید. هر آهنگی که دوست دارید آزادانه بزنید و بخوانید، در این مرحله لازم نیست کامل یا آماده ی اجرا باشید. هیچ کس غیر از خود شما آن را نمیشنود.پس این را دنبال کنید !
قرار دادن کنتراست
بعضا می‌توان گفت که همه‌ی سبک‌های موسیقیایی دارای یک قسمت کنتراست یا تضاد هستند، زیرا به قطعه‌ی موسیقی هیجان می‌دهد و توجه شنونده را به خود جلب میکند، برای این عمل می‌توان یک ریتم متفاوت را قرار داد.
در آخر باید محصول نهایی را گردآوری کنید، در این مرحله باید به فرم اصلی قطعه فکر کرد و با کمک دانش موسیقایی و هارمونی، جمع بندی قطعه و نت نویسی نهایی آن را انجام داد.
تمام قطعات ساخته شده را کنار هم قرار دهید و به جمع بندی برسید
در این قسمت از فرایند ترکیب، شما بخش هایی را که ساخته اید، باید کنار هم قرار دهید تا موسیقی زنده شود. حال اینها را چگونه در قطعه ی خود تنظیم میکنید؟ به فرم اصلی خود فکر کنید.
آیا چیزی که شما نوشته اید با مفهوم اولیه تان مطابقت دارد؟ آزادانه تغییرات خود را اعمال کنید. آیا قطعه شما کامل است یا لازم است یکی دیگه بنویسید؟ پایان قطعه چگونه است؟ دوست دارید که چه چیزی به آن اضافه کنید؟
آیا لازم است که یک بخش پیانو به آن اضافه کنید؟ آیا لازم است که یک بخش هارمونی برای ابزار یا خواننده متفاوت بنویسید؟ توجه کنید که لازم نیست تئوری خیلی زیادی در مورد نوشتن آکوردها در موسیقی بدانید.
